Brief aan Olga
Er is een geheimzinnige partner in mijn leven,
deze partner staat niet naast mij
ik kan hem niet zien met mijn ogen
maar tegelijkertijd kan ik me ook niet voor hem verbergen.
Zijn blik en zijn stem volgen mij waar ik ook ben,
ik kan niet aan hem ontkomen
ik kan hem ook niet voorliegen
hij weet alles.
Is het de zogenoemde innerlijke stem?
Is het mijn hoger ik?
Is het mijn geweten?
Uiteraard als ik door hem ter verantwoording wordt geroepen
hoor ik deze roep in mijzelf, in mijn ziel en in mijn hart.
Het is mijn en uitsluitend mijn eigen diepe ervaring,
maar het is anders dan welke
mijn zintuigen en mijn verstand me verschaffen.
Dit verandert echter niets aan het feit
dat deze stem zich tot mij wendt,
met mij een gesprek aangaat,
een relatie aangaat
en dus tot mijn persoonlijke ik
wel degelijk van buitenaf komt.
Maar ik besef dat het eigenlijk mijn diepste wezen is.
Dus wie spreekt er nu eigenlijk met mij?
Iemand aan wie ik blijkbaar meer belang hecht
dan zelfs aan mijn beste vrienden
en in bepaald opzicht
zelfs meer dan aan mij zelf.
Václav Havel ex-president Tsjechië (Uit: Brieven aan Olga)
Geschreven aan zijn echtgenote Olga vanuit de gevangenis waar hij wegens politieke redenen verbleef.